2014-10-02 / Көңүл чордонунда

“Элдин үнү жана ЖӨБ органдарынын жоопкерчилиги: бюджеттик процесс” Долбоорунун “Жергиликтүү демилге” аттуу жыл сайын өткөрүлүп турчу үчүнчү сынактын жыйынтыктары чыгарылды. Анын арты менен бүгүн баарыбыз Жалал-Абад жана Ысык-Көл облустарындагы элеттик муниципалитеттердин жергиликтүү жана ошол жерлердеги жамааттары үчүн өтө маанилүү маселелерди чечүүдө алардын тажрыйбасы менен таанышуу мүмкүнчүлүгүнө ээ болдук. “Жергиликтүү демилге” сынагынын максаты: 1) калктын жамааттын жашоосуна жана жеринде чечимдерди кабыл алуу процессине дагы да жигердүү аралашуусуна дем берүү; 2) жергиликтүү маанидеги маселелерди чечүүдө жергиликтүү демилгелерди ишке ашыруу боюнча өзгөчө ийгиликтүү мисалдарды шыктандыруу жана алар тууралуу маалыматты жайылтуу максатында аларды аныктоо; 3) Кыргызстандагы жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын жергиликтүү жамааттар менен өнөктөштүктө жергиликтүү маанидеги маселелерди чечүүнүн иш усулдарын жана жаңы ыкмаларын колдонууга көмөктөшүү.

Жергиликтүү демилге – 2014. Бул жылы Швейцария Өкмөтү Британиянын Эл аралык өнүктүрүү боюнча министрлиги менен өнөктөштүктө каржылаган Долбоорду ишке ашырган Өнүктүрүү саясат институту үч облустун 12 районундагы 38 айылдык аймактын өкүлдөрүнөн 74 табыштама алды. Ошону менен бирге 60% Жалал-Абад облусундагы муниципалитеттерден, 39% Ысык-Көл облусунан жана 1% Чүй облусунан түштү. Табыштамаларды эң көп жибергендер: Тоң районунан – 29 табыштама, Тогуз-Торо району – 16 табыштама, Аксы району – 8 табыштама жана Ысык-Көл району – 7 табыштама.

• жергиликтүү жамааттын ЖӨБ органдары уюштурган жана өткөргөн коомдук ишчараларга катышуусуна;
• коомдук иш-чаралардагы талкууларга жигердүү катышуусуна;
• ЖӨБ органдары жергиликтүү жамаат үчүн артыкчылыктуу маселелерди чечүүдө жон териси менен сезип жаткан жана сезиши мүмкүн кыйынчылыктарды биргелешип чечүүнүн жолдорун талкуулоого жана сунуштоого даярдыгын билдирген муниципалитет жашоочуларынын кайдыгер эмес мамилесине;
• жергиликтүү маанидеги маселелерди чечүүдө калктын эркин жана жигердүү катышуусу үчүн шарттарды түзүүгө умтулган ЖӨБ органдарынын жаңы көндүмдөрүнө;
• жергиликтүү бюджеттерди толтуруу үчүн пайда болуп жаткан жаңы мүмкүнчүлүктөргө.

“Жергиликтүү демилге – 2014” Сынагынын жеӊүүчүлөрү. 2014-жылдын 3-сентябрында курамына Өнүктүрүү саясат институтунун, “Ачык бюджет үчүн” альянсынын, Жергиликтүү өз алдынча башкаруу жана этникалык мамилелер боюнча мамлекеттик агенттиктин, “Айыл демилгеси” КБнын жана “Элдин үнү жана ЖӨБ органдарынын жоопкерчилиги: бюджеттик процесс” Долбоорунун өкүлдөрү кирген сынактык комиссия баалоонун негизинде “Жергиликтүү демилге” сынагынын жыйынтыгын чыгарып, төмөнкүдөй чечимдерди кабыл алды.“Жергиликтүү демилге” сынагынын жеңүүчүлөрү деп төмөнкү табыштамаларды таануу:

• 1-орун – Жалал-Абад облусунун Көк-Ирим ААнын “Айылымдагы жаңылыктар ай сайын жарыкка чыгып турат” (арыз ээси – Паризат НАЙМАНОВА, айыл өкмөттүн кирешелер боюнча адиси), байге – 150 000 сом.
• 2-орун – “Айылдагы заманбап ФАПтын курулушу”, (арыз ээси – Нурадин УЗБЕКОВ, ФАПтын жетекчиси), Ысык-Көл облусунун Чоң-Сары-Ой АА, байге – 100 000 сом.
• 3-орун – “Балдарга камкордук – ар бир адамдын милдети” (арыз ээси – Асылкан ИМАНОВА, “Жаш-Тилек” бала бакчасынын жетекчиси), Жалал-Абад облусунун Биринчи май АА,байге – 70 000 сом.

•  “Чет-Булак айылында үйдү бала бакчага беришти”, Каргалык АА, Тогуз-Торо району; “Туура тамактануу – дени сак бала”, Жаңы-Жол АА, Токтогул району; “Келечекке кадам бала бакчадан башталат”, Бешик-Жон АА, Базар-Коргон району; “Жамаат – бул айылды өнүктүрүүдө күч, ал эми аны мектепке чейинки билим берүүдөн баштаса болот” Тогуз-Булак АА, Түп району;
• “Сугат суу – элеттик дыйкандар үчүн жашоо булагы”, Липенка АА, Жети-Өгүз району; “Чакан футбол талаасын жарыктандыруу”, Барпы АА, Сузак району;
• “Балдарыбыздын кубанычы жана күлкүсү”, Ивановка АА, Ысык-Ата району; “Чечим кабыл алуу жолунда артыкчылыктуу маселелер”, Багыш АА, Сузак району; “Бала бакча – туш тараптан салым”, Ленин АА, Сузак району; “Кара-Суу айылындагы көпүрөнүн ремонту”, Улахол АА, Тоң району;
• “Калктын жашоо шартын жакшыртуу” – Арал АА, Түп району; “Куурчак театры: балдарыбыз үчүн мыкты келечек”, Тору-Айгыр АА, Ысык-Көл району; “Ишенимдүү маалымат – калк үчүн сапаттуу кызмат көрсөтүү”, Болот Мамбетов АА, Тоң району;
• “Жакшы жолдор – көптөгөн көйгөйлөрдү чечүүнүн жолу”, Бостери АА, Ысык-Көл району; “Айылда көрүстөндөрдүн тегерегин курчоо”, Кумбел АА, Ысык-Көл району; “Дени сак улут – ден соолугу бекем коом”, Кеңеш АА, Базар-Коргон району; “Айылдагы жаштардын сейил багы – эс алуу үчүн ыңгайлуу жер”, Бел-Алды АА, Токтогул району;
• “Ашар жолу менен арыктарды оңдоо”, Ак-Чий АА, Ак-Суу району; “Электрондук китепкананы эмеректер менен жабдуу”, Тогуз-Торо АА, Тогуз-Торо району; “Электрондук китепкананы түзүү”, Жерге-Тал АА, Аксы району; “Орто мектептин чатырын оңдоо”, Сары-Булуң АА, Тогуз-Торо району; “Кара-Булуң насос станциясынын курулушу”, Жаңы-Жол АА, Аксы району;
• “Мектеп бюджетинин ачык-айкындуулугу жана Жергиликтүү демилгенин 3 жана андан ашык мисалын жиберген аймактардан табыштамалардын саны 2014-жылдагы жергиликтүү демилгелердин темалары мааттын ишенимин бекемдейт, Төрт-Күл АА, Тоң району.

Өнүктүрүү саясат институту сынактын жеңүүчүлөрүн жана лауреаттарын сынакта жеңишти камсыздаган жана өз табыштамаларынын беттеринде бөлүшкөн тажрыйбасынын натыйжаларын жакшыртуу үчүн Долбоордон кошумча мүмкүнчүлүктөрдү алышы менен куттуктайт. Бирок андан да маанилүүсү – сынакты уюштуруу тажрыйбасы Кыргызстанды жарандык коомдун өнүгүүсү, жарандык катышуунун жогорулашы менен куттуктоого негиз берет.

• ЖОГОРУ ЖАКТАН ТӨМӨНГӨ КАРАЙ: мында ЖӨБ органдары калктын социалдык жигердүүлүгүнө дем берет, башкаруунун субсидиардык моделин, реформалардын талаптарын кармануу менен, жарандарды жеринде чечим кабыл алууга, жергиликтүү маанидеги маселелерди чечүүгө тартуу механизмдеринин дагы да кеңири түрлөрүн колдонот;
• ТӨМӨН ЖАКТАН ЖОГОРУ КАРАЙ: мында калк диалог же нааразылык формасында башкаруу органдарына өз керектөөлөрүн жеткирет. Ошону менен бирге белгилүү биркызыкчылыктардын тегерегинде биригип, мобилдешип, жамаат ичиндеги байланыштарды жөнгө салат.

• ЖӨБ өкүлдөрүндө ЖДны тартуу, дем берүү каалоосу болгондо;
• жергиликтүү жамаатта ЖДга катышуу, демилге көтөрүп чыгуу каалоосу болгондо;
•  ЖӨБОдо ЖДны колдоо боюнча чыныгы мүмкүнчүлүктөрү болгондо (жергиликтүү бюджетте каражаттар жана аны ЖД колдонуу укугу).

• жергиликтүү маанидеги маселелерди чечүү, буга жараша бюджеттик каражаттарды бөлүштүрүү боюнча иштерди жасоодо, кызмат көрсөтүүлөрдү уюштурууну пландоодо ЖӨБ органдары үчүн артыкчылыктарды аныктоо аркылуу бюджеттик процесске жарандардын катышуусу; социалдык тапшырык (“Муниципалитет” журналын окуңуз, №4 (29) саны, апрель, 2014); сынактар.

 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•