• инфографика түрүндө келээрки (2022) жылга кирешесинин долбоору жана ушул жылга (2021) бекитилген кирешеси;
• инфографика түрүндө келээрки жылга бюджеттин долбоору негизги кирешелери, алар салык кирешелери (жергиликтүү жана жалпы мамлекеттик), салык эмес кирешелер жана трансферттер;
• инфографика түрүндө келээрки жылдын (2022) функционалдык жана экономикалык беренелер боюнча чыгашалардын долбоору;
• келээрки жылга бюджеттен тышкаркы инвестиция.

Ийне-жибине чейин чечмеленген маалыматтык материалдардын сапаты жана деңгээли (презентациялар, таратып берме материалдар ж.б.) Беренелердин тилкесинде пландалып жаткан кирешелер жана чыгашалар тууралуу маалыматтын ийне-жибине чейин чечмеленген деңгээли жамаат үчүн өзгөчө маанилүү. Бул – атайын даярдыгы жок адамдардын түшүнүүсү үчүн бюджет тууралуу маалыматтын көрсөтмөлүүлүгү жана жеткиликтүүлүгү.

Муниципалитеттин презентациясында бюджет тууралуу маалымат канчалык жеткиликтүү жана түшүнүктүү болсо, бюджет тууралуу коомдук угуулардын темасына тиешеси жок суроолор да, муниципалитеттин дарегине шектенүүлөр да ошончолук азыраак болот. Бул болсо калктын ЖӨБОгө карата ишениминин артышына көмөктөшөт. Эгер бюджеттин кандайдыр бир беренесинде 10% ашык өсүш (төмөндөө) болсо,  анда презентацияда ага түшүндүрмө берүү керек.

Бюджеттин долбоорунда калктын кеңири катмарынын артыкчылыктарынын чагылдырылышы. Жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары иш жүзүндө калкка коомдук кызмат көрсөтүүлөрдү жеткирүүчү болуп эсептелет. Бюджет – бул кызмат көрсөтүүлөрдүн планы эмес. Пландоодо коомдук кызмат көрсөтүүлөрдүн керектөөчүлөрүнүн пикирлери жана чыныгы муктаждыктары эсепке алынганы маанилүү. Калктын артыкчылыктарын изилдөө мүмкүнчүлүктөрдүн, биринчи кезекте каражаттын чектелүү болгонунан улам актуалдуу болуп турат. Буга байланыштуу жергиликтүү бюджеттин каражатын өзгөчө ири инвестицияларга натыйжалуу бөлүштүрүү үчүн калктын керектөөлөрүн билип алуу сунушталат (мисалы, кийинки жылы эмне кылыш керек деген чечим кабыл алууда: клубдун имаратын ремонттош керекпи, же акчаны таштанды тазалоо үчүн техника сатып алууга жумшаган туура болобу? Бул жылы кайсы көчөгө, ал эми кийинки жылы кайсы көчөгө жарык бериш керек?). Артыкчылыктар чогулуш, курултай, депутаттар менен жолугушуу, ЖМБА, сурамжылоо, жарандардын кайрылуусун жана даттанууларын анализдөө ж.б. учурларда аныкталышы мүмкүн.

Аялдардын муктаждыктарын эске алуу үчүн ЖӨБО көргөн чаралар. Жергиликтүү бюджеттин долбоорун түзүүдө ЖӨБ органдары гендердик баланска көңүл бурушу керек. Конкурстун тапшырыктарын баалоодо ЖӨБ органдарынын аялдардын жана ден соолугунун мүмкүнчүлүгү чектелүү адамдардын муктаждыктарын аныктоо үчүн жасаган иш-чараларына көңүл бурулат. Алардын муктаждыктарын чечүү үчүн ЖӨБ органдары мүмкүнчүлүккө жараша финансы ресурстарын бюджеттин долбоорунда караганы маанилүү.

Бюджет долбоорунда стратегиялык, программалык жана башка документтердин чагылдырылышы. Ар бир ЖӨБ органында кызмат көрсөтүүлөрдүн сапатын арттыруу максатында өнүктүрүүгө багытталган мамлекеттик жана жергиликтүү программаларды иштеп чыгуу жана ишке ашыруу боюнча өз функциялары, ыйгарым укуктары жана милдеттенмелери бар. Мындай документтер аймактардын социалдык-экономикалык өнүгүү программалары, ошондой эле биргелешкен аракеттер пландары же жергиликтүү маанидеги маселелерди чечүү, жергиликтүү өз алдынча башкарууга калкты тартуу боюнча ЖӨБ органдарынын ишинин пландарын мүнөздөөчү башка документтер болуп саналат. Бул пландар жергиликтүү жамааттардын муктаждыктарынын негизинде жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары тарабынан иштелип чыгат. Бир нече жылдан бери Кыргыз Республикасында көптөгөн муниципалитеттер өнүгүү пландарынын максаттарын жана милдеттерин жамааттардын чыныгы муктаждыктарына шайкеш келтирүү үчүн ЖМБАларды, фокус-топторду, чогулуштарды, анкеталарды ж.б. уюштуруп келишет. Калктын муктаждыктары аныкталганын тастыктаган документтерди тапшырууңузду өтүнөбүз (чогулуштарга катышкандардын тизмелеринин көчүрмөлөрү, ЖМБА ж.б., протоколдор же отчеттор).

Жарандардын бюджеттин долбоорунда эсепке алынган пикирлеринин/сунуштарынын долбоорго тийгизген таасиринин даражасы. Сынактын катышуучулары калктын пикирлеринин/сунуштарынын негизинде бюджет долбооруна киргизилген өзгөртүүлөрдү көрсөтүү мүмкүнчүлүгү боюнча да бааланат. ЖӨБО бюджет долбоору пикирлерге/сунуштарга ылайык кантип өзгөргөнүн көрсөтүп, бюджеттик каражаттардын кайра бөлүштүрүлүшүн, көбөйүшүн же азайышын белгилеши керек. Эгерде бюджет долбоору калктын пикирлерине/сунуштарына ылайык өзгөрсө, бөлүп көрсөтүлгөн өзгөртүүлөрү менен кайра каралган бюджеттин көчүрмөсү кошо берилиши керек. Өзгөртүүлөр кайсы бир нерсеге кошумча каражат бөлүүдө чагылдырылбайт. Бул максаттуу пайдалануунун детализациясы (мисалы, бул жылы кайсы көчөгө, ал эми кийинки жылы кайсы көчөгө жарык бериш керектигин көрсөтүү), же күтүлгөн үнөмдөөнүн эсебинен кайра бөлүштүрүү болушу мүмкүн. Ошондой эле бюджет долбоорундагы өзгөрүүлөр боюнча жарандардын канча жана кандай пикирлери/сунуштары талкууланганын жана кайсылары кабыл алынганын көрсөтүү үчүн угуулардын протоколунун көчүрмөсүн берүүңүздү өтүнөбүз. Ошону менен бирге аялдардан канча жана кандай сунуштар түшүп, алардын кайсылары бюджетте чагылдырылганын көрсөтүңүз.

ЖӨБ органынын калк менен кайтарым байланышынын сапаты. Угууларда айтылган бардык эле пикирлер жана сунуштар бюджетке киргизиле бербей турганын Долбоор мойнуна алат. Анткен менен калк эмне үчүн алардын сунуштары эсепке алынбаганын билиши керек. Кайтарым байланыштын сапаты эмне үчүн алардын сунуштары киргизилип-киргизилбегени тууралуу жарандарга канча түшүндүрмө, кантип берилгенинин негизинде бааланат. Колдонулган механизмдердин санына жана түрүнө көңүл бурулат. Баарынан көп механизмдерди колдонгон ЖӨБ органдарына жогору баллдар берилет.

Байгелер. Конкурстун жалпы байге фонду – 3 200 000 сомдун тегереги. Байге фонду Өнүктүрүү саясат институту ишке ашырган Швейцария Өкмөтү тарабынан каржыланган “Элдин үнү жана ЖӨБ органдарынын жоопкерчилиги: бюджеттик процесс” долбоору аркылуу каржыланат.

Конкурстун жеңүүчүлөрүнө байгелер төмөнкү тартипте ыйгарылат:

• I орун – 300 000 сомго чейинки өлчөмдөгү байге;
• II орун – 250 000 сомго чейинки өлчөмдөгү байге;
• III орун – 200 000 сомго чейинки өлчөмдөгү байге.
• Гендердик сезимталдуулукка өзгөчө мамиле жасагандыгы үчүн атайын байге – 270 000 сомго чейин;
• Ошондой эле 55 000 сом өлчөмүнө чейин шыктандыруучу байгелер.

Байге фонддору жергиликтүү өз алдынча башкаруу органынын ачык-айкындуулугун жана натыйжалуулугун жогорулатууга, ошондой эле жергиликтүү деңгээлде чечимдерди кабыл алууга жарандардын катышуусун камсыз кылууга колдоно турган товарларды жана жабдууларды сатып алуу үчүн жумшалса болот. Бул жабдууларга төмөнкүлөр кириши мүмкүн:

• ЖӨБ органдарынын ишине керектүү жабдуулар, компьютерлер, принтерлер, USB модемдери, санарип фотоаппараттар, проекторлор, проекторлор үчүн экрандар;
• коомчулук менен маалымат алмашууну жакшыртуучу жабдуулар, үн күчөткүчтөр (колонкалар), микрофондор жана ушул өңдүү товарлар, коомчулукту маалымдоо системалары;
• муниципалдык имараттарда коомдук иш-чараларды өткөрүүгө эмеректер (мисалы: отургучтар, маалымат такталары, стенддер);
• муниципалдык мекемелерге жабдуулар жана эмеректер (мектептер, бала бакчалар, музыкалык жана спорт мектептери);
• муниципалдык кызмат көрсөтүүчүлөр үчүн, анын ичинде суу менен камсыздоо, таштандыларды чогултуу, көчөлөрдү жарыктандыруу, жашылдандыруу жаатында иш алып барган муниципалдык ишканалар үчүн жабдуулар;
• жергиликтүү чечимдерди кабыл алууга аялдардын катышуусун жогорулатуу үчүн шаймандар жана жабдуулар;
• калктын аялуу катмарынын, анын ичинде ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдардын жергиликтүү деңгээлдеги чечимдерди кабыл алуусуна катышуусун жогорулатуу үчүн жабдуулар жана шаймандар;
• калкты COVID-19дан коргоону күчөтүүчү материалдар, жабдуулар, каражаттар.

Байге фондун колдонууда Долбоор курулуш жана ремонт, эмгек акы же саякатка чыгуудан башканы тандоо жолдорун караштыра алат.

Милдеттүү шарт – алынган байгелерди колдонуп жасалган иш же өткөрүлгөн иш-чаралар жөнүндө байге алгандан кийин бир (1) айдын ичинде отчет берилет.